問題一覧
1
PIZ Podaj czynniki rzeźbotwórcze: 1. ..... — erozja — dolina U-kształtna 2. ..... — akumulacja rzeczna — delta 3. ..... — akumulacja — barchan 4. ..... — abrazja — klif ... ... ... ...
1. lodowiec górski 2. wody płynące 3. wiatr 4. fale morskie
2
PIZ Jak powstały skały osadowe okruchowe? ... ... ...
powstają z nagromadzenia różnej wielkości okruchów skalnych pochodzących z mechanicznego rozpadu innych skał czynnikami odpowiedzialnymi za ich transport i sedymentację są wiatr, woda lub lód
3
Niszcząca, transportowa lub budująca działalność wiatru to:
procesy eoliczne, procesy egzogeniczne
4
Płyty litosfery, co to?
Zakładamy, że litosfera dzieli się na sztywne płyty litosfery. Teoria płyt (kier) litosfery.
5
Proces zewnętrzny (egzogeniczny) polegający na niszczeniu podłoża
erozja
6
Uporządkuj wydarzenia: skupiające się bardziej na ruchu magmy (prądach konwekcyjnych) (niektóre wydarzenia nie pasują)
energia cieplna wnętrza Ziemi, ruch materii (prądy konwekcyjne), ruchy epejrogeniczne, procesy plutoniczne
7
Co to za skała i jaki to rodzaj skały? np. "dioryt, skała ..."
granit, skała magmowa głębinowa (plutoniczna)
8
PIZ Co to są "skamieniałości przewodnie"?
Trylobit, amonit, belemnit, graptolit itd. szczątki organizmów, które: • w geologicznej skali żyły bardzo krótko • charakteryzowały się powszechnym występowaniem w dużych ilościach na rozległych obszarach kuli ziemskiej • wykazywały cechy pozwalające na ich jednoznaczną identyfikację
9
Litosfera składa się z/ze:
warstwy perydotytowej, warstwy skał: osadowych, granitowych, bazaltowych
10
Co to jest forma? Forma rzeźby? Forma to np.:
wąwóz, dolina rzeki, kotły lodowcowe, starorzecze
11
Co to są?
uskoki
12
Jak nazywają się typy gór, które tak powstają? "góry ...."
góry zrębowe
13
Płyty litosfery nieustannie się przemieszczają. Ruch ten spowodowany jest istnieniem w ...(1s)... ...(2s)... — (czyli strumieni gorącej ...(1s)... pochodzącej z wnętrza Ziemi). Te prądy docierają do ...(1s)..., gdzie rozdzielają się i płyną poziomo w przeciwnych kierunkach. Z czasem materia ulega schłodzeniu i opada w głąb (astenosfery?). Tak powstają ...(3s)...
astenosferze, prądów konwekcyjnych, materii, litosfery, zamknięte komórki konwekcyjne
14
Litosfera to zewnętrzna warstwa Ziemi. Składa się z/ze: (ogólne nazwy)
skorupy ziemskiej, warstwy perydotytowej
15
To naturalne skupisko jednego lub wielu minerałów, powstałe w naturalny sposób, w wyniku procesów zachodzących we wnętrzu Ziemi lub na jej powierzchni.
skała
16
Przejawami procesów endogenicznych (wewnętrznych) są np.: ruchy ..., a towarzyszą im procesy ...
ruchy górotwórcze (orogeniczne), ruchy epejrogeniczne (lądotwórcze), procesy plutoniczne, procesy wulkaniczne, trzęsienia ziemi
17
Co to za skała i jaki to rodzaj skały? np. "dioryt, skała ..."
bazalt, skała magmowa wylewna (wulkaniczna)
18
Uporządkuj ery (jednostkę podziału dziejów Ziemi), od najstarszej do najmłodszej:
paleozoik, mezozoik, kenozoik
19
PIZ Co to za skała? Jaki to rodzaj skały? I jak powstaje? ... ... ...
porfir skała magmowa wylewna (wulkaniczna) powstają w wyniku zastygania i krystalizacji lawy na powierzchni Ziemi lub płytko pod nią. Krzepnięcie lawy zachodzi tu gwałtownie. mają strukturę skrytokrystaliczną (poszczególnych minerałów nie można dostrzec gołym okiem) lub porfirową (z dużymi kryształami spojonymi skrytokrystaliczną masą skalną, tzw. ciastem skalnym)
20
Które to czynniki?
wiatr, woda
21
PIZ To proces polegający na rozkruszaniu i rozpadzie skał na fragmenty o różnej wielkości, bez zmiany ich składu chemicznego: ... ... ... ... ...
wietrzenie mechaniczne (fizyczne)
22
"procesy ..... (....)" Ich źródłem jest energia cieplna wnętrza Ziemii wywołująca ruchy materii (prądy konwekcyjne) i w konsekwencji – zmiany w litosferze. Przejawami tych procesów są np. - ruchy górotwórcze - ruchy epejrogeniczne którym towarzyszą: - trzęsienia ziemi - procesy plutoniczne - procesy wulkaniczne
procesy endogeniczne (wewnętrzne)
23
PIZ Co to plutonizm? ... ... ... ...
to ogół procesów geologicznych zachodzących we wnętrzu Ziemi, związanych z: - powstawaniem magmy - jej przemianami - jej przemieszczaniem się - gromadzeniem - oraz krystalizacją
24
PIZ Jak powstały skały metamorficzne (przeobrażone)? ... ... ...
Skały metamorficzne (przeobrażone) tworzą się: - pod powierzchnią Ziemi w wyniku: - oddziaływania wysokiej temperatury - i ciśnienia na istniejące już skały magmowe i osadowe.
25
PIZ Podaj przykład wytworzonej przez czynniki i proces formy rzeźby: 1. lodowiec górski — erozja — ..... 2. wody płynące — akumulacja rzeczna — ..... 3. wiatr — akumulacja — ..... 4. fale morskie — abrazja — ..... ... ... ... ...
1. dolina U-kształtna 2. delta 3. barchan 4. klif
26
PIZ Wyjaśnij związek budowy wnętrza Ziemi z ruchem płyt litosfery: ... 1. Litosfera to zewnętrzna warstwa Ziemi. Składa się ze skorupy Ziemskiej i warstwy perydotytowej. 2. Zakładamy, że litosfera dzieli się na kilkanaście(chyba) płyt litosfery. 3. Płyty litosfery nieustannie się przemieszczają. 4. Ruch ten spowodowany jest istnieniem w astenosferze prądów konwekcyjnych 5. (czyli strumieni gorącej materii pochodzącej z wnętrza Ziemi) 6. te prądy docierają do litosfery, gdzie rozdzielają się i płyną poziomo w przeciwnych kierunkach 7. z czasem materia ulega schłodzeniu i opada w głąb (astenosfery?) 8. tak powstają zamknięte komórki konwekcyjne
umiem
27
PIZ To proces rozkładu chemicznego skał lub ich rozpadu na mniejsze fragmenty: ... ... ... ... ...
wietrzenie
28
PIZ Co to za skała? Jaki to rodzaj skały? I jak powstaje? ... ... ...
bazalt skała magmowa wylewna (wulkaniczna) powstają w wyniku zastygania i krystalizacji lawy na powierzchni Ziemi lub płytko pod nią. Krzepnięcie lawy zachodzi tu gwałtownie. mają strukturę skrytokrystaliczną (poszczególnych minerałów nie można dostrzec gołym okiem) lub porfirową (z dużymi kryształami spojonymi skrytokrystaliczną masą skalną, tzw. ciastem skalnym)
29
PIZ Co to za skała? Jaki to rodzaj skały? I jak powstaje? ... ... ...
granit skała magmowa głębinowa (plutoniczna) powstają w wyniku procesu krystalizacji magmy, przebiegającego głęboko pod powierzchnią Ziemi mają strukturę jawnokrystaliczną (gołym okiem można w nich dostrzec poszczególne ziarna minerałów)
30
Wypisz trzy główne orogenzezy, od najstarszej do najmłodszej:
kaledońska, hercyńska, alpejska
31
PIZ Jak powstały skały osadowe pochodzenia organicznego? ... ... ...
powstają z nagromadzenia obumarłych szczątków roślinnych lub zwierzęcych ich sedymentacja zazwyczaj odbywa się w zbiornikach morskich
32
Uporządkuj wydarzenia: skupiające się bardziej na ruchu płyt litosfery (niektóre wydarzenia nie pasują)
energia cieplna wnętrza Ziemi, ruch materii (prądy konwekcyjne), zmiany w litosferze (strefa subdukcji i kolozji, spreadingu) (naprężenie litosfery), ruchy górotwórcze, procesy wulkaniczne, trzęsienia ziemi
33
PIZ Podaj proces rzeźbotwórczy: 1. lodowiec górski — ..... — dolina U-kształtna 2. wody płynące — ..... — delta 3. wiatr — ..... — barchan 4. fale morskie — ..... — klif ... ... ... ...
1. erozja 2. akumulacja rzeczna 3. akumulacja 4. abrazja
34
PIZ Jak powstały skały osadowe pochodzenia chemicznego? ... ... ...
powstają w płytkich zbiornikach morskich lub słonych jeziorach w efekcie intensywnego parowania wody rośnie stężenie rozpuszczonych w niej związków chemicznych, co prowadzi do ich wytrącania się i osadzania
35
Uporządkuj okresy (jednostkę podziału dziełów Ziemi), od najstarszego do najmłodszego:
prekambr, kambr, ordowik, sylur, dewon, karbon, perm, trias, jura, kreda, paleogen, neogen, czwartorzęd
36
Co to są?
fałdy
37
Jak nazywają się typy gór, które tak powstają? "góry ...."
góry fałdowe
38
PIZ Co to plutonizm? ... ... ... ...
to ogół procesów geologicznych zachodzących we wnętrzu Ziemi, związanych z: - powstawaniem magmy - jej przemianami - jej przemieszczaniem się - gromadzeniem - oraz krystalizacją
39
Które to procesy?
erozja, akumulacja
40
PIZ Co to za skała? Jaki to rodzaj skały? I jak powstaje? ... ... ...
gabro skała magmowa głębinowa (plutoniczna) powstają w wyniku procesu krystalizacji magmy, przebiegającego głęboko pod powierzchnią Ziemi mają strukturę jawnokrystaliczną (gołym okiem można w nich dostrzec poszczególne ziarna minerałów)