問題一覧
1
Агар-агардың негізгі құрамына қандай заттар кіреді?
ақуыздар мен гормондар.
2
Жасушаны зерттеу қай жылы, кімнің еңбегімен басталды?
З. Янсен, 1590 ж.
3
Алғашқы микроскопты кім ойлап тапты?
Галилео Галилей, 1610-1624 ж.
4
Жасушаны жеке ағза деп қарастырған ғалым?
Э. Брюкке, 1861 ж.
5
Тірі жануарлар жасушаларын ағзадан бөліп алып оны in vitro жағдайында қажетті жағдайлар жасау арқылы өсіру идеясын алғаш рет айтқан ғалым?
Алексис Каррел.
6
Алғаш рет ағзадан тыс жерде жасушалардың сақталу мүмкіндігін қашан жəне кім іс жүзінде дəлелдеп берген?
1885 жылы У Ру.
7
Экстракция əдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?
жасушаларды.
8
Седиментация мен декантация əдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?
жасушаларды.
9
Өнеркəсіптік ферментацияға арналған қондырғылар қалай аталады?
автоклавтар.
10
Түзуші ұлпа қанша түрге бөлінеді?
4
11
Өсімдіктің ерекше құрылымы болып табылатын ұлпа?
Түзуші ұлпа.
12
Өсімдікке беріктік қасиет беретін ұлпа?
Тірек ұлпа.
13
Өсімдік ағзасын сыртқы ортаның зиянды әсерінен қорғау қызметін атқаратын ұлпа?
Жабындық ұлпа.
14
Жас тамырдың қабықшасы қалай аталады?
Эпиблема.
15
Өсіп келе жатқан жас сабақта болатын ұлпа?
Колленхима.
16
Өсімдіктің барлық мүшелеріне қоректік заттарды жеткізетін жасушалар тобы қалай аталады?
Өткізгіш ұлпа.
17
Алғашқы меристема жасушаларының ары қарай мамандануынан пайда болатын ұлпа
Эпидерма.
18
Құрылысы, шығу тегі, атқаратын қызметі жағынан ұқсас жасушалар бірлестігі қалай аталады?
ұлпа
19
Өсімдіктің сабағымен тамырының ұзындыққа өсуін қамтамасыз ететін меристема
Төбелік.
20
Жаңа ұлпалар негізін түзу бағыты мүше ұшынан негізіне қарай бағытталған меристема
Қыстырмалы.
21
Өсімдіктің белгілі мүшелері мен ұлпалары жарақаттанған кезде пайда болатын меристема
Жарақаттық.
22
Қорлық заттарды жинақтауға бейімделген жасушаларды қалай атайды?
Қорлық
23
Өсімдік ағзасының барлық жасыл бөліктерінде кездесетін паренхима
Ассимеляциялық
24
Өскіннің төбесінде орналасатын меристема
Төбелік
25
Ұлпа туралы ғылымның негізін қалаған ғалым?
1671 жылы М.Мальпиги.
26
Ең алғаш жасушаны ашқан:
Р.Гук.
27
Лейкопластардың қызметі:
Қор затын жинауға қатысу.
28
Жасуша қабықшасының қызметі:
Зат алмасу.
29
Жасушаның бейорганикалық заты:
Тұз
30
Тірі табиғаттың ең төменгі құрылымдық деңгейі—
молекулалық
31
Жасушаның бөлінуінен түзілетіндігін дәлелдеді—
Р.Вирхов.
32
Жасушалар мен ағзаларда бейағзалық заттардың мөлшері—
1 %
33
Жасушадағы тығыз денешікті ядро деп атаған:
Р.Броун.
34
Өсімдікте лейкопластар орналасқан мүшесі:
Тамыры, тұқымы.
35
Тірі табиғаттың ең жоғарғы құрылымдық деңгейі
биосфералық
36
Жануарлар жасушасын зерттеп,ядросы болатындығын дәлелдеді—
Т.Шванн.
37
Жасушалардың құрылысын, атқаратын қызметін, дамуын зерттейтін ілім
Цитология
38
Қолдан сұрыптауда –
асыл тұқым мен іріктемлер алынады.
39
Тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі ұқсас қатарлар" заңын ашқан:
Н.Вавилов.
40
Мутациялық өзгерістердің қалыптасуына қышқылдар, спирттер, алколоидтерді пайдалану мутагендік фактордың қай түрі?
химиялық
41
Тірі организмдер мен биологиялық процестерді өндірісте қолдану:
биотехнология.
42
Жаңа іріктемелер, қолтұқымдар, штамдар алу әдісі туралы ғылым саласы:
цитология.
43
Ультракүлгін, рентген, гамма сәулелері мутагендік факторлардың қай тобына жатады?
физикалық
44
Целлюлоза қабықшасының басты құрамдық қаңқасын түзеді?
полиқант
45
Қай жылдар аралығында жасушалардың басым бөлігі фибриногенді қойылтпа мен ұлпа экстракттарында өсіріліп жүрді?
1940-50 жж.
46
Жасуша өсіндісін дайындау кезінде қолданылатын ерітінділер неше топқа бөлінеді?
3
47
Жабындық ұлпаның түрлері?
эпидерма, перидерма, қабық.
48
Жануарлар жасушасының құрылысын толық зерттеп, органоидтардың санын анықтаған?
1781 ж. Ф.Фонтана.
49
Жасуша қабықшасының құрғақ затына шаққандағы целлюлоза үлесі?
25%.
50
Жасуша қабықшасының құрғақ затына шаққандағы пектиндік заттар үлесі?
35%.
51
Каллус ұлпасы қандай құбылыс нəтижесінде пайда болады?
Дедифференциация.
52
Дедифференциация ұғымының мəні қандай?
Маманданған, бөліну қабілетінен айырылған клеткалардың меристемоидты клеткаға айналып бөліне бастауы.
53
Каллусты ұлпалардың түсі қандай болады?
Жоғарыда аталғандардың бəрі дұрыс.
54
Ескірген каллус қандай түс береді?
Қара
55
Морфогенді каллустың тығыздығы қандай болады?
Тығыздығы орташа жəне борпылдақ.
56
Каллус ұлпасының өсу қарқындылығын қандай көрсеткіш арқылы табады?
Массасы ұлғаюы арқылы.
57
Каллус ұлпаларының қандай белгілері құбылмалы болады?
Өсу қарқындылығы.
58
58. Каллус ұлпасының өсу сызығының пішіні қандай болады?
S- пішінді болады.
59
59. Биотехнология саласында зарарсыздандыру деп нені атайды?
Микроорганизмдерді жоюды .
60
60. Автоклавта ЖҚО-ны қандай режимде зарарсыздандырады?
120 С, 2 атм. 30 мин.
61
61. Гемморизогенез деген не?
Каллус бетінде бүршіктер мен тамырлар түзілуі.
62
Эмбриоид деген не?
Ұрық тəрізді құрылым.
63
Ауксиндер қандай заттарға жатады?
Фитогормондарға.
64
Зеатин қандай заттарға жатады?
Цитокининдерге
65
Гибберелл қышқылы қандай заттарға жатады?
Фитогормондарға
66
Ауксиндерді белгілеңіз?
НСҚ, 2,4-Д
67
ЖҚО-ның қолайлы рН көрсеткішін белгілеңіз?
5-6
68
Макроэлементтерді белгілеңіз?
C, Ca, S.
69
Микроэлементтерді белгілеңіз?
B, Zn, Co.
70
Витаминдерді белгілеңіз?
Тиамин-НСІ, аскорбин қышқылы.
71
ЖҚО-ны қатыру үшін оған не қосады?
Агарды
72
Агар қандай заттарға жатады?
Полисахаридтерге
73
ЖҚО-ның 1 литріне əдетте қанша грамм агар қосады?
5-7
74
рН көрсеткішінің қандай мəнінде агар қатпайды?
рН<5.
75
Көміртегі көзі ретінде ЖҚО-ға көбінесе қандай көмірсу қосылады?
Сахароза
76
Қоректік орталарды қалай залалсыздандырады?
120-1240С ыстық бумен, қысымы 1 атм, 1 сағат.
77
Тірі жануарлар жасушаларын ағзадан бөліп алып оны in vitro жағдайында қажетті жағдайлар жасау арқылы өсіру идеясын алғаш рет айтқан ғалым?
Клод Бернар.
78
Көптеген өсімдік ұлпалары үшін температуралық оптимум қанша градусты құрайды?
15-200C
79
Əдетте өсімдіктердің мүшесі мен ұлпаларын қоретік ортаның қандай қышқылдылығы аралықтарында өсіреді?
рН 4,0–5,0.
80
Каллусты ұлпа культурасындағы əлі де ұйымдаса қоймаған жасушалар массасынан, белгілі-бір ұйымдасқан түрдегі құрылымның қалыптасуы қалай аталады?
жетілу үдерісі
81
Өсімдіктер мен жануарлардың жекелеген жасушалары мен ұлпаларын өсірудің əдістерін ойлап тапқан ғалымдар?
Г. Корана жəне Пол Берг.
82
Жекелеп бөлініп алынған өсімдік ұлпаларын жасанды ортада өсіріпкөбейту жөнінде алғашқы ойды кім жəне қашан айтқан?
Г. Габерланд, 1902 ж.
83
Жасушалық деңгейде сұрыптау əдістерін қолданудың артықшылығы:
егу алаңының (жер) өте кішкене болуы.
84
Тіке (позитивті) сұрыптау дегеніміз не?
тірі қалған мутантты жасуша типі таңдап алынады.
85
Өсімдіктер жасушаларының қатты немесе сұйық қоректік ортада жақсы өсуі үшін не маңызды?
pH
86
Қоректік ортаны қоюландыру үшін не қосылады?
агар
87
Қоректік ортаны қоюландыру үшін таза суда қанша уақыт жуады?
4-6
88
Мамандану (дифференцияция) дегеніміз не?
өсімдіктердің өсіп-дамуы кезеңдерінде олардың əртүрлі жасушалары мен ұлпаларының құрамдық жəне функционалдық ерекшеліктерінің пайда болуы.
89
өсімдік жасушасының қабықтарын микротециум(Myrothecium verrucaria) саңырауқұлақтарының қоректік ортада бөлетін ферментті заттары (пектолитикалық жəне целлюлитикалық) арқылы бұзуды қашан және кім ұсынған?
1960 ж,Эдвард Коккинг.
90
90. «Клон» терминін кім енгізді?
Г. Вэббер.
91
Мутагенез дегеніміз не?
сұрыптау жəне гендік инженерия əдістерімен жаңа жасуша штаммдарын алу мүмкіндігі.
92
Апикальды меристема дегеніміз не?
сабақ ұшында орналасқан маманданбаған (дифференциацияланбаған) жасушалардан тұратын, əрқашан өсуші жəне өсімдік мүшелерін түзетін, 0,1 мм-ді бөлік.
93
Меристема жасушаларының бөліну кезінде қанша жапырақты кішкентай өсімдіктер пайда болады?
5-6
94
Жекеленген протопластар дегеніміз не?
жасуша қабықшасынан айырылған денелік (сомалық) жасушалар.
95
Каллусты культура дегеніміз не?
маманданып (дифференцияланып) болмаған көптеген жаңа жасушалардан тұратын, яғни пролиферациялану үдерісі жалғасып жатқандықтан əлі де толықтай ұйымдаса қоймаған ұлпа.
96
Каллусты ұлпа in vitro жағдайында қандай түсті келеді?
ақ немесе сарғыш.
97
Қос жарнақты өсімдіктерде дара жарнақты өсімдіктермен салыстырғанда, дедифференцировканың негізін құрайтын гендер репрессиясы мен дерепрессия үдерістері қалай өтеді?
жеңілдеу.
98
Дедиффиренциялану үдерісін индукциялағаннан бастап қанша сағаттан кейін жасуша қабығы босаңсып ісінеді?
6-12
99
Каллусты жасушалардың өсу үдерісі қандай қисық сызықты болып келеді?
S-тəрізді.