問題一覧
1
Сақтардың мекендеген аумағы мен жылы
Сақтар бзб 1 мыңжылдық Қз аумағынмен Орта Азия мекендеген ежелгі тайпа
2
Сақтар өзін қалай айтқан
Сақа, Сака
3
Ежелгі Гректер, Иран, Парсы - Сақтарды қалай айтқан
Парсы шығармаларында - Құдіретті Еркектер Грек деректерінде(Герадот) - Азиялық скифтер Иран жазбаларында - Жүйрік атты таулар
4
Арал мен Каспий аймағында өмір сүрген сақтар
Арал мен Каспий аймағында бзб 1 мыңжылдықтың ортасында мекендеген тайпа туралы Геродот, Парсы патшасы Ксеркстің жазбаларында Дах(Дай, Даг) сақ массагеттері өмір сүрген
5
Парсы жазбаларында Сақтар нешеге бөлінді
Тиграхауда, Парадарайа, Хаумаварга
6
Тиграхауда Сақтарының өмір сүрген аумағы
Жетісу, Тянь-Шань тауларында жн Сырдария бойындағы шошак бөлікті сақтар Тиграхауда сақтары(шошақ бөлікті). Ташкент маңы, Солт Қырғызстан, Оңт Қз аумағында мекендейтін
7
Парадарайа сақтардың мекендеген аумағы
Арал мен Сырдарияның төменгі ағысындағы мекендеген сақтар - парадарайа деп аталады
8
Хаумаварга тайпаларында тұрған сақтар
Жетісу мен Орталық азия аумағында Хаумаварга(хаома) - атауы парсы тілінде сусын ішушілер дегенді білдіреді Кейінірек оларды Соғдылар, Хорезмдіктер деп те атағын
9
Сақтардың қоғамы нешеге бөлінеді
3-ке: Абыздар - ақ түсті киім киген жн бас киімі мен ағаш тостағанымен ерекшеленеді Жаныргерлер - қызыл, сары - қызыл киім киген. Оларды үнді-Ирандықтар тілінде Ратайштар яғни арбада тұрған деп атады Малшылар мен егіншілер - сары нм көк тісті киім келген, олар Сегіз Аяқтатылар деп атаған. Себебі екі өгізді жер жаратын дегенді білдіреді
10
Сарыарқа деп
Орталық Қазақстан өңірін ежелден қазақтар Сарыарқа деп атаған. Сарыарқа - Қазақтың сары даласын шығыстан батысқа қарай бөліп жатқан аласа таулар білімі дегенді білдіреді Сарыарқаның: солтүстік - батысын аргиппейлер орталығын - исседондар шығысын - аримаспылар мекендеген
11
Геродот шығармасында Орт Қз мекендеген тайпа
Аргиппейлер исседондар
12
Массагет тайпасының билеушісі кім болды
Тұлсар (Тамирис)
13
Геродот деген км
Геродот бзб 484 - 425 жж. Геродоттың тарихтың атасы деп атайды. Себебі ол бірінші болып 9 кітаптан тұратын тарихты жазып қалдырды. Геродот "Тарих" деп аталатын осы еңбегінде біздің ата бабамыз- Сақтар туралы да мәліметтер берілген
14
Сақтарға қатысты көне парсы тіліндегі тасқа қашалып жазылғанның ең атақтысы ол
Бехистун сына жазуы Бұл жазу парсы патшасы I Дарийдің құрметіне қашалып жазылған
15
Бехистун жазбасы туралы деректер
Бехистун жазбасы қазіргі Иран аумағындағы биік Бехистун жартысына қашалып жазылған Жазудың биіктігі - 7 м, ені - 22 м. Мәтін 4 қатарға көне парсы, элем, Вавилон тілдерінде берілген
16
Бехистун жазбаларында сақтар туралы не баяндалады
Жартаста сақтардың 3 тобы(парадарайа, тиграхауда, хаомоварга) жазылған сына жазуында I Дарий патшаның Орта Азия мен Қз аумағындағы сақтарға жасаған жорығы баяндалады Ол Сырдария мен Әмудария төменгі аралығында жн сақтардың Апасиак тайпалары мекендеген аумаққа дейін жеткен
17
Қазақстанаумағын км зерттеген
Орталық Қазақстанды зерттеген ғалым ол Әкей Марғұлан, кейін оның шәкірті М. Қадырбаев Шығыс Қазақстан аумағынын С С Черников зерттеген. Қазіргі таңда Шығыс Қз аумағын З. Самашев, Төлеубаев бастаған ғалымдар зерттеуде
18
Алтын қорғанды км жн қашан тапты
С.С Черников 1960ж Шығыс Қазақстанның Шілікті қорынан Алтын қорған деп аталатын обаны қазған. Одан алтыннан жасалған қабылан, бүркіт, қабан, балық жн тб бейнелер табылды
19
Есік қорым жайлы не білесің
Есік қорым дағы 40-там аса обаның ең үлкен - Есік обасы. Оның диаметрі - 60м, биіктігі - 6м. Ол екі қабірден болған. 1- қабірді ертеде тонап кеткен 2 - бүйірде(сбоку) орналасқандықтан байқалмаған
20
Есік оба 2- қабірі жайлы не білесің
Ол 1969 жылы атақты Қздық археолог ғалым К. Ақышев ашты. Осы обадан әлемге әйгілі болған Алтын Адам табылды. Онымен қоса ыдыстар(ағаш, күміс, алтыннан) жасалған
21
Есік обадан не табылды
Күміс тостақаннан табылған жазу 26 әріптен тұрады. Оның ғалымдар "Есік жазуы" деп атады. Онымен қоса ыдыстар(ағаш, күміс, алтыннан) жасалған Осы жерден аң стилінде жасалған 4000-ға жуық алтын қапсырмалар табылған
22
Алтын Адам жайлы не білесің
Антропологтердің зерттеуінше табылған адам 17-18 жас шамасындағы Сақ ханзадасы. Ол шамамен бзб IV-III ғасырларда өмір сүрген. Оның бас киімнің биіктігі- 70 см. Аң стильмен жасалған 150 дей алтын қапсырмамен төгел сәнделген Алматы қаласында орналасқан "тәуелсіз" монументіне нақ осы ханзаданың мәсінің бейнеленген
23
Сақ пен Кирмен күресі
Бзб 530 ж. Сақ жеріне Кир бастаған парсы әскерлері басып кірді. Сақтардың парсы патшасы Кирге. қарсы күрескен Томирис бзб 570-520 жж. басқарған. Томиристің баласы Спаргапис Кирдің қалпынан қаза табады Геродот Кирдің сақ жерінде қаза тапқанын баяндайды
24
Рим патшасы Помпей Трог Томирис туралы
Ол әйел балса да қорыққан жоқ деп жазды
25
1 Дарий бастаған парсы әскерлері сақ жеріне жорығы
Бзб 519 ж. 1 Дарий бастаған парсы әскерлері сақ жеріне жорыққа шықты. 1 Дарий "Мен әскер мен сақ жеріне жорыққа шықтым" деген сөздері Бехистун жазбаларында кездеседі Парсыларға қарсы Скунха атты көсемі басқарды Ежелгі сақ малшысы Шырақтардың ерлігі туралы суреттейді
26
Марафон шайқасы
Бзб 519 ж. Сақтар парсы әскерлерінің құрамында Марафон шайқасына қатысқан
27
Сақ жеріне А. Македонский қауіп төндірді
Бзб 4 ғ. 30 жылдары Сақ жеріне А Македонский қауіп төндірді. Грек - макендон басқыншыларына қарсы ерлік күресі және көшпелілердің әскери қару - жарақтарының ерекшелігі туралы А. Македонский бастаған грек - макендон басқыншыларына қарсы Спитамен басқарады Сақтар грек гарнизоны Мараканы(Самаркан) қоршауға алып А Македонскийдің шығысқа жарлығын сабақтар бөледі