問題一覧
1
“ A common language connects the members of a community into an information sharing network with formidable collective powers.”
Steven Pinkers
2
Ang wika ay malimit na binibigyang-kahulugan bilang sistema ng mga tunog, arbitraryo na ginagamit sa komunikasyong pantao.
Hutch 1991
3
Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao, sa isang tiyak na lugar, para sa isang partikular na layunin na ginagamitan ng mga berbal at biswal na signal na makapagpahayag.
Bouman 1990
4
Ang wika ay kalipunan ng mga salitang ginagamit at naiintindihan ng isang maituturing na komunidad. Ito ay naririnig at binibigkas na pananalita na nalilikha sa pamamagitan ng dila at ng kalakip na mga sangkap ng pananalita.
Webster 1974
5
Ang wika ay masasabing sistematiko, set ng simbolong arbitraryo, pasalita, nagaganap sa isang kulturang pantao at natatamo ng lahat ng tao.
Brown 1990
6
Ang bawat wika ay may likas na kakayahang bumuo ng mga salita, kakaibang patern, paraan ng pagsasama ng mga grupo ng salita para makabuo ng pangungusap at sariling pananda ng diskors.
Alonzo 1993
7
“ Ang wikang Tagalog ay siyang magiging Opisyal na Wika ng Republika.”
Nobyembre 1, 1897 sa Artikulo VII ng Saligang Batas na Biak-na-Bato
8
Noong 1901, ipinatupad ng Philippine Commission ang _________ Nag-aatas ito sa paggamit ng Ingles bilang wikang panturo o midyum ng pagtuturo sa lahat ng paaralan sa Pilipinas.
Batas Blg. 74.
9
Kahit na maigting ang kampanya ng pamahalaan ng Estados Unidos sa pagpapalakas ng Wikang Ingles sa bansa hindi ito naging sapat sapagkat ayon sa Monroe Educational Survey Commission nong 1924, hindi nagging mabunga ang pagkatuto ng mga kabataan gamit ang wikang Ingles.Dahil ditto, pinairal ang na nagtagubilin sa paggamit ng wikang bernakular bilang wikang pantulong sa pagtuturo sa buong kapuluan.
Batas Komonwelt Blg. 577 noong 1931
10
Sa bisa ng _______ naitatag ang Surian ng Wikang Pambansa.
Batas Komonwelt Blg. 184
11
naghain ng resolusyon ang SWP na nagsasabing wikang Tagalog ang nakatugon sa lahat ng pamantayan ng Lupon.
Nobyembre 9, 1937
12
Disyembre 30, 1937 – nilagdaan ni Pangulong Quezon ang na nagpapatibay sa kapasiyahan ng SWP.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
13
Abril 1, 1940 – pormal na iniatas ang paglilimbag ng Diksyunaryong Tagalog-Ingles at Balarila ng Wikang Pambansa ni Lope K. Santos.
Kautusang tagapagpaganap Blg. 263
14
Pangulong Jose P. Laurel - Sa pamamahal nito napalawak ang pagka-Pilipino at ideolohiyang Hapones. - Ipinatupad nito ang _____ na pormal na nag-aatas sa pagtuturo ng wikang Tagalog sa lahat ng mga paaralan maging sa mga kolehiyo at unibersidad.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 10
15
Wikang Tagalog - bago pa man nagkaroon ng digmaan, naideklara na ito bilang opisyal na wika sa bisa ng _______noong Hulyo 4, 1946.
Batas Komonwelt Blg. 570
16
Ramon Magsaysay - Nilagdaan niya noong Marso 26, 1954 ang _______ na nagtatadhana sa pagdiriwang ng Linggo ng Wika tuwing Marso 29 hanggang Abril 4 bilang pagbibigay parangal sa kaarawan ni Francisco Baltazar.
Proklamasyon Blg. 12
17
- Pinalitan ang petsa ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika sa Agosto 13-19 bilang pagbibigay pugay sa kaarawan ni dating pangulong Manuel L. Quezon na nagbukas ng ideya sa pagkakaroon ng Wikang Pambansa.
Proklamasyon Blg. 186 noong Setyembre 23, 1955
18
Pinaniniwalaang ms magiging katanggap-tanggap ang Pilipino bilang wikang Pambansa sa bago nitong pangalan.
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
19
- Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand E. Marcos noong Oktubre 24, 1967. - Inaatas ang pagsasa-Pilipino ng pangalan ng mga gusali, edipisyo at mga tanggapan ng pamahalaan.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
20
- Inaatas na ang mga letterhead ng mga kagawaran, tanggapan at sangay ng pamahalaan ay nararapat na isulat sa Pilipino kalakip ang kaukulang teksto sa Ingles.
Memorandum Sirkular Blg. 172 noong Marso 27, 1968
21
- Ito ay pormal na nag-uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng pamahalaan na gagamitin ang Pilipino sa opisyal na komunikasyon, transaksyon at korespondensiya.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187
22
- Ang Wikang Pambansa ay naging wikang panturo sa antas elementarya.
Resolusyon Blg. 70 noong 1970
23
- Hiniling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng palatuntunan sa pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa tuwing Agosto 13-19.
Memorandum Sirkular Blg. 488 noong Hulyo 29 1971
24
- Muli namang binuo ni pangulong Marcos ang Lupon ng Surian ng Wikang Pambansa.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 304
25
Ang kauna-unahang Saligang Batas na inilimbag sa wikang Pambansa nang isailalim ito para sa plebisito noong Enero 15, 1973.
Saligang Batas ng 1972
26
- Naging wikang panturo ang Pilipino sa antas elementarya.
Resolusyon Blg. 70 noong 1970
27
- Pinagtibay ng Pambansang Lupon ng Edukasyon na nagsasabing ang Ingles at Pilipino ay isasama sa kurikulum mula sa baitang sa mababang paaralan hanggang kolehiyo.
Resolusyon Blg. 73
28
- nag-uutos sa pagkakaroon ng anim (6) na yunit ng Filipino sa lahat ng kurso sa antas tersyarya at labing dalawang (12) yunit ng Filipino sa mga kursong pang- edukasyon.
Kautusan Pangmistri Blg. 22 noong Hulyo 21, 1978
29
pinagtibay ang implementasyon ng paggamit ng Filipino bilang Wikang Pambansa.
Oktubre 12, 1986
30
“Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang ito ay dapat payabungin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang mga wika.”
1987 Konstitusyon ng Pilipinas, Artikulo XIV, Seksiyon 6
31
Noong _____ Ang Surian ng Wikang Pambansa (SWP) ay pinalitan ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (LWP).
Enero, 1987
32
- Nagsagawa rin ng reporma sa alpabeto at mga tuntunin sa ortograpiyang Filipino. Ito ay pinamagatang Ang Alpabeto at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino.
Kautusang Pangkagawaran Blg. 81
33
Noong _______ Ang dating LWP (Linangan ng mga Wika sa Pilipinas) ay pinalitan ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF).
Agosto 14, 1991
34
Nilagdaan ang Proklamasyon Blg. 1041 na nagpapahayag ng taunang pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa (dating Linggo ng Wika) tuwing Agosto 1-13.
Pangulong Fidel V. Ramos
35
Pangulong Fidel V. Ramos - Nilagdaan ang _____ na nagpapahayag ng taunang pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa (dating Linggo ng Wika) tuwing Agosto 1-13.
Proklamasyon Blg. 1041
36
isang proseso o pamamaraan na maaaring matanggap at magamit ng nakararaming taong ang wika sa isang tiyak na talaan ng mga talasalitaan sa isang tiyak na disiplina ng karunungan
Estandardisasyon
37
ang proseso na pinagdadaanan ng wika upang ito ay magkaroon ng kakayahan na magamit sa iba't ibang larang katulad ng agham, teknolohiya, pamahalaan, edukasyon, negosyo, industriya, batas at iba pa
Intelektuwalisasyon
38
Bakit kailangan ng Estandardisasyon ng Wika?
Nagsisilbing modelo at gabay ng isang komunidad para sa mas epektibong pakikipagkomunikasyon. , Nag-uugnay sa bawat miyembro ng lipunan sapagkat may iisang komprehensibong tuntunin ng wika na sinusunod. , Nagsisimbolo at sumasalamin sa pagkakakilanlan isang tagapagsalita. , Napapadali ang pagtuturo ng wika sa mga paara
39
Dalawang aspekto ng estandardisasyon
Estandardisasyon sa ortograpiya ng Filipino , Estandardisasyon sa talasalitaan ng Filipino
40
Estandardisasyon sa ortograpiya ng Filipino
Ang pagkakaroon ng sistema sa pagsulat at pagbaybay.
41
Estandardisasyon sa talasalitaan ng Filipino
Ang pagkakaroon ng mga tiyak at angkop na katawagan para sa mga bagay-bagay, damdamin at iba pa.
42
Hakbang tungo sa Estandardisayon (Holmes, 2001)
Pagpili (SELECTION), Kodipikasyon (CODIFICATION), Elaborasyon (ELABORATION), Pagtanggap (ACCEPTANCE)
43
1. Ang katangiang malawak ang wikain sa bansa, mahalagang piliin ang wikang angkop, wasto at magagamit ayon sa pangangailangan ng lipunan.
Pagpipili (SELECTION)
44
2. Ito ang proseso ng pagbuo ng tuntuning panggramatika at mga wastong paggamit nito.
Kodipikasyon (CODIFICATION)
45
3. Pinapalawak ang sakop ng mga wikang napili kung saan kasali ang intelektuwal at abstrak na tungkulin
Elaborasyon (ELABORATION)
46
4. Ito ang pagtanggap ng lipunan sa mga napiling wika at pagpapakilala sa mga ito sa iba’t ibang institusyon, kultural na mga organisasyon, at iba pang departamento ng kasangkot dito
Pagtanggap (ACCEPTANCE)
47
BUNGA NG ESTANDARDISASYON
kawatan, bana, matayuyon, Payyo, uswag
48
Tatlong Domeyn ng Wika (Sibayan, 1991)
NON-CONTROLLING DOMAINS (NCDs), SEMI-CONTROLLING DOMAINS (SCDs), CONTROLLING (CDs)
49
ito ay kinabibilangan ng mga nasa bahay na gumagamit ng karaniwang wika.
NON-CONTROLLING DOMAINS (NCDs)
50
Ito ay ang domeyn na may kaugnayan sa relihiyon, politika at panlibangan
SEMI-CONTROLLING DOMAIN (SCDs)
51
Ito ay kinabibilangan ng gobyerno, edukasyon, propesyon, agham at teknolohiya, negosyo at panitikan. Ito ang gumagamit ng wikang intelektuwalisado
CONTROLLING (CDs)
52
ay ang proseso na pinagdadaanan ng wika upang ito ay magkaroon ng kakayahan na magamit sa iba‘t ibang larang katulad ng agham, teknolohiya, pamahalaan, edukasyon, negosyo, industriya, batas at iba pa.
Intelektwalisasyon
53
Ang proseso nito ay tinalakay na sa naunang paksa. Batid natin na mahaba ang prosesong ito sapagkat nangangailangan ng wasto at angkop na pagbuo ng tuntunin at gabay.
Ang ikalawang bahagi ay ang estandardisasyon.
54
Mabusisi ang prosesong ito sapagkat kinakailangang mabigyang pansin ang iba pang wika na maaaring makatulong sa intelektwalisasyon ng wika.
Makikita sa inilahad na modelo na katulad din ng estandardisasyon, dumadaan sa proseso ng pagpipili o seleksyon.
55
Ito ay ang pagbabahagi ng bagong kaalaman, mga tuntunin at gabay sa iba‘t ibang ahensya, departamento at organisasyon katulad ng paaralan at mga sangay ng gobyerno.
Ang ikatlong bahagi ay ang desiminasyon.
56
Ang paglilinang sa mga tuntunin at gabay ay isinasagawa sa bahaging ito. Sinisigurado na magagampanan ng wika ang tungkulin nito at magagamit sa kahit anong larangan.
Ang panghuli ay ang kultibasyon na hahantong sa intelektwalisasyon.
57
Sinasabing ang mga nauunang tao ay nakikipag-ugnayan sa isa’t isa sa pamamagitan ng mga tunog at ingay na kanilang nililikha. Marami silang natutunan sa kanilang paligid sa pamamagitan ng mga tunog at ingay na kanilang naririnig. Kasabay ng mga pagbabago ng panahon at kanilang paligid, ang paraan ng ugnayan ng mga tao ay nagbago rin. Nakalikha sila ng tiyak na mga simbolo at sagisag na magagamit sa kanilang pakikipag-ugnayan sa kapwa nilalang.
Ang wika ay binubuo ng tunog
58
Bawat bansang may sariling wika ay may napagkasunduang sistema sa paggamit ng wika, halimbawa, papano ito bibigkasin o babasahin, ilang titik ang bubuuin ng alfabeto, ani ang sistema ng panghihiram sa mga wikang katutubo at dayuhan, at iba pa.
Ang wika ay arbitraryo
59
Ayon kay Hafalla (Pagkalinawan, 2002) ang wika ay lumalawak at yumayaman dahil sa mga gumagamit nito. Sa pag-unlad ng larangan ng pangkalakalan, medisina at siyensya, ang tao ay nakalilikha, nakabubuo at nakapanghihiram ng mga bagong salita at katawagang magagamit para sa pagpapahayag ng mga ideya sa larangang iyon.
Ang wika ay dinamiko
60
Isinasaad sa Resolusyon 96-1 ng KWF (1996) na ang Filipino ay dumaraan sa proseso ng paglinang sa pamamagitan ng panghihiram sa mga wika ng Pilipinas at mga di katutubong wika,. Samakatuwid, nangangahulugan ito na ang panghihiram ay bahagi ng paglinang sa isang wika para mabisang pagpapahayag at sa mahusay na pakikipag-ugnayan sa iba’t ibang tao sa lipunan (Pagkalinawan 2002).
Ang lahat ng wika ay nanghihiram
61
Lahat ng wika ay pantay-pantay sapagkat lahat ng wika ay may sariling kakanyahan o katangiang maaaring hindi makikita sa ibang wika. Bawat wika ay may sariling kalikasan, palatunugan, mga paraan ng pagbubuo ng mga salita at kayarian ng mga pangungusap.
Ang lahat ng wika ay may sariling kakanyahan
62
Ang wika at kultura ay magkaugnay at hindi maaaring paghiwalayin. Nilalaman ng kultura ang sining, panitikan, karunungan, kaugalian , kagawian at paniniwala ng mga mamamayan. Samantala, sa pamamagitan ng wika, naipapahayag ng mga mamamayan ang kanilang saloobin, kaisipan, kaalaman, paniniwala, adhikain,
Ang wika ang kaugnay ng kultura
63
Ito ay nagpapahayag ng pakikipag-usap, pag-uutos, sa pagmumungkahi, pagtatangi, at iba pa.
Pagkontrol sa kilos o gawi ng iba(CONTROLLING)
64
Ito ay nagpapahayag ng damdamin ng pakikiramay, pasasalamat, pagpuri, pagpayag, at iba pa.
Pagbabahagi ng damdamin(SHARE FEELING)
65
Ito ay nagpapahayag ng pagtukoy, pag-uulat, pagtatanong.
Pagbibigay o pagkuha ng impormasyon(INFORMING)
66
Ito ay nagpapahayag ng pagbati, pagbibiro paghingi ng paumanhin, at iba pa.
Pagpapanatili ng pakikipagkapwa at pagkakaroon ng interaksyon sa kapwa(RITUALIZING)
67
Ito ay naglalayong makapagsaysay, makapagkwento, at iba pa.
Pangarap/Paglikha(IMAGINING)
68
isang maliit na grupo ng formal o makabuluhang katangian na nag-uugnay sa partikular na uri ng katangiang sosyo-sitwasyonal.
Varayti ng wika
69
na nag-uukol sa tagapagsalita/tagabasa (performer).
Permanenting Varayti
70
pagkakaroon ng pagbabago kung nagbabago ang sitwasyon ng pahayag.
Pansamantala
71
ang salitang ito ay maituturing na pinakamababang antas. Tinatawag din itong mga salitang pangkalye o pangkanto o mga salitang may kabalbalan o kalokohan. Hindi dalisay ang mga salitang ito. Ito ay pana-panahon kung sumulpot at nagiging popular. Kung mabilis ang pagsulpot nito, madali rin itong maglaho.
Salitang Pabalbal o Lansangan
72
ito ang mga salitang ginagamit sa mga okasyong imformal at isinasaalang-alang dito ang mga salitang madaling maintindihan. Ito rin ang salitang ginagamit sa pang-araw-araw na pag-uusap. Halimbawa: meron (mayroon), kelan (kailan), rayko (aray ko)
Salitang Kolokyal
73
ito ang mga salitang ginagamit ng mga tao sa isang partikular na pook. Maaaring mamatay ang mga ito kung bihira o hindi ginagamit. Ang mga salitang ito ay ginagamit sa isang lalawiganat hindi pamilyar o gamitin sa ibang lugar. Kabilang din sa uri ng wikang ito ang mga pekulyaridad sa isang lalawigan gaya ng intonasyon, tono at paraaan ng pagsasalita ng mga tao.
Salitang Panlalawigan
74
ito ang mga salitang kilala o higit na ginagamit sa pook na sentro ng sibililisasyon at kalakalan. Ang halimbawa nito, ay ang karaniwang paggamit ng Filipino at Ingles, atbp.
Salitang Pambansa o Lingua Franca
75
ito ang uri ng wikang ginagamit sa mga akdang pampanitikan gaya ng tula, sanaysay, kuwento at iba pa. Ang mga idyoma at mga pasawikaing pagpapahayag ay mga halimbawa ng salitang ito na ginagamit upang maging makasining ang paglalahad o pagpapahayag ng mga pangyayari at mga kaisipan.
Salitang Pampanitikan
76
ito ang wikang nasa pinakamataas na antas sapgkat mabisa ang paggamit ng wikang ito. Ang wikang ito ay ginagamit sa silid-aralan ng mga paaralan, pamantasan o sa mga pormal na talakayan.
Salitang Pang-Edukado o Pormal na Wika
77
ang ginagamit ng mga Pilipino sa halip na Wikang Kastila.
Wikang bernakular
78
Nagsulat ang mga prayle ng aklat
panggramatika at diksyunaryo.
79
Prayle – o friar sa Ingles ay nangangahulugan na isa sa mga miyembro ng mga misyonaryo na nagpakalat ng
katolisismo
80
Doctrina Christiana – nailimbag sa panahon ng Kastila na naglalaman ng mga __________ na makasulat sa alpabetong Romano.
panalangin at katekismo
81
Ipinalit sa baybayin o alibata. Ito ay may 31 titik.
Abecedario
82
Marami sa mga Pilipino sa panahong ito ang nagsulat ng akda na naglalaman ng masidhing pagkakaisa ng damdamin gamit ang Wikang Tagalog. Dahil dito, naganap ang kauna-unahang pagkilala sa Tagalog bilang wikang Opisyal.
Panahon ng Saligang Batas na Biak na Bato
83
Panahon ng Saligang Batas na Biak na Bato Marami sa mga Pilipino sa panahong ito ang nagsulat ng akda na naglalaman ng masidhing pagkakaisa ng damdamin gamit ang Wikang Tagalog. Dahil dito, naganap ang kauna-unahang pagkilala sa ______ bilang wikang Opisyal.
Tagalog
84
Binatikos naman ang pilosopiyang ito noong 1908 dahil,
Maaaring maging wikang panturo ang isang wikang katutubo, Hindi maaaring matagumpay ang paggamit ng Ingles bilang wikang panturo sa Pilipinas
85
nagtatag ng isang wikang Pambansa.
Pangulong Manuel L. Quezon
86
Pebrero 17, 1942 - naitanghal bilang wikang Pambansa ang Tagalog sa bisa ng ________. Iniutos ng pamahalaang hapones na Tagalog at Nihongo ang magiging wikang opisyal ng Pilipinas..
Military Order Blg. 2
87
also known as Fibonacci, is one of the best-known mathematicians of medieval Europe. In 1202, after a trip that took him to several Arab and Eastern countries, Fibonacci wrote the book Liber Abaci. This book contains a problem created by Fibonacci that concerns the birth of rate of rabbits.
Leonardo of Pisa
88
A _______ for a sequence is one in which each successive term of the sequence is defined by using some of the preceding terms.
recursive definition
89
French Mathematician
Jacques Philippe Marie Binnet
90
Ang wika ang siyang nagpapahayag ng mga kaisipan at mithiin sa isang bayan.
Manuel L. Quezon
91
Sa pamamagitan ng _____noong Agosto 5, 2013 ay napagkasunduan ang sumusunod na depinisyon ng Filipino. “Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon, sa pagbigkas at sa pasulat na paraan, ng mga pangkatang katutubo sa buong kapuluan. Sapagkat isang wikang buhat, mabilis itong pinauunlad ng araw-araw at iba’t ibang uri ng paggamit sa iba’t ibang pook at sitwasyon at nililinang sa iba’t ibang antas ng saliksik at talakayang akademiko ngunit sa paraang maugnayin at makapagtampok sa mga lahok na nagtataglay ng mga malikhain katangian at kailangang karunungan mula sa mga katutubong wika ng bansa.”
Kapasiyahan Blg. 13-39
92
A ________ says that a certain property is true for all elements in a set. Example: All positive real numbers are greater than zero.
universal statement
93
A ______says that if one thing is true then some other thing also has to be true. • Example: If 15 is divisible by 6 then 15 is divisible by 2.
conditional statement
94
An ______ says that there is at least one thing for which a certain property is true. • Example: There is a prime number which is even.
existential statement
95
The theory of sets was made popular by ____ in 1879.
Georg Cantor
96
Set of all real numbers
R
97
Set of all rational numbers
Q
98
Set of all integers
Z
99
Set of all whole numbers
W
100
Set of all natural numbers
N